Over de drempel duwen, dat doe ik

Deze column is eerder gepubliceerd in het novembernummer van Het Onderwijsblad

Een school bij mij in de buurt haalt de krant. Met een snoeihard oordeel van de inspectie. Het predicaat zeer zwak. Het lelijke gezicht van dit predicaat, het ziet er altijd hetzelfde uit. Slechte examenresultaten en doorstroomcijfers. Rommel in klassen. Mannetjes met een grote bek. Veel geloop op de gangen. Betekenisloze lessen met een lage intensiteit. De leraar draagt tien minuten voor uit het leerboek. Leerlingen kijken wat om zich heen. Daarna begint het zelf werken, in rumoer, tot de zoemer gaat. Iedereen loopt naar buiten. De leraar roept nog; wat niet af is, thuis afmaken. Geen leerling hoort het, geen leerling doet het, geen leraar vraagt ernaar.

Een onvoldoende kwalificatie van de inspectie staat voor een school die vooral een jeugdhonk is. Kinderen komen samen in een gebouw, een enkeling leert iets, de meerderheid kloot wat aan. Leraren doen alsof ze vriendjes van leerlingen zijn en wisselen high fives uit met dominante types. Als je die mee hebt, haal je schadevrij het einde van de dag. Introverte kinderen trekken deze chaos niet en vallen uit. Het ergste is, van de conciërge tot de bestuurder, ze weten allemaal dat het niet deugt. Een enkeling doet iets, de meerderheid kijkt weg. 

Na de constatering komt de vervolgvraag; hoe verder? De reactie van de rector in de krant is tekenend. Niet de school, maar de inspectie zit fout. De meetlat is eenzijdig gericht op cognitie, doorstroomcijfers en examenresultaten. Dat past niet bij deze eigentijdse school. Die stimuleert juist de brede ontwikkeling van kinderen. Daar gaat onderwijs over, toch? Nou, niet op deze manier. Scholen in het funderend onderwijs geven in grote beleidsvrijheid door wat wij als samenleving van waarde achten. Omdat vrijheid misbruikt kan worden, volgt de inspectie de resultaten. Falen schaadt immers kinderen. Zij kunnen en weten minder dan hun leeftijdgenoten, stromen af, zakken voor een examen. Los van het onnodig verdriet kost een jaar doubleren ook nog eens 7300 euro per leerling. Kortom, de arrogantie van deze rector is stuitend. Een virus waar menig onderwijsinnovatie-lover mee besmet is. Bij slechte resultaten volgt steevast het toedekkende ‘daar kunnen wij niks aan doen’ deuntje, met als refrein ‘onderwijs is meer dan cijfers’. 

Mijn zoon kwam in de kroeg een oud-leerling van mij tegen. Hij stelde zich voor, ze schrok van zijn achternaam en zei, je vader gaf me op school het gevoel dat ik dom ben. Zij is niet dom, maar mijn vak was wel lastig voor haar. En dus zat ik haar op de hielen. Dankzij de zes voor het examen kon ze door naar het vervolgonderwijs. Breed ontwikkelen, gelukkig worden, dat doen jonge mensen zelf. Over de drempel duwen, dat doe ik. En dat helpt de jeugd meer dan de hoogdravende klets van paternalistische onderwijsvernieuwers.