Zwanenzang

Deze column is eerder gepubliceerd in het juli nummer van Het Onderwijsblad

Het was mijn beroerdste werkjaar ever. En dan heb ik het niet over het werk in de klas. De jeugd gaat nog niet gebukt onder die grote zak met onvervulde verlangens, de treurigheid van het ouder worden, zij verspreiden een heerlijke energie. En ja, de eerste twee maanden waren stevig. Na corona waren die kinderen even vergeten hoe dat ook alweer gaat, leren in zo’n lokaal. Maar daarmee omgaan is nou net waar ik goed ben. En verder viel corona eigenlijk reuze mee. Een week lesverlies, kom op, wat is het probleem? En nee, de ventilatie is nog niet geregeld. Gaat ook niet gebeuren.

De klas ging lekker en werkdruk, geen last van, echt niet. Mijn werk ontspant, maakt me gelukkig. Maar de praters over het werk maken me doodongelukkig. Zeker, dat klinkt slecht, zo van, ik ben goed, mijn omgeving fout. Argumentatie in de categorie zelfbeklag. Omgaan met de omgeving is namelijk onderdeel van het werk. Maar ook in de relatie met collega’s en leiding domineren wederkerigheid en respect, daar zit geen verdriet.

Dat verdriet zit een niveau hoger. Het decennialange onvermogen op beleidsniveau. Een paar voorbeelden. Onderhandeling over de CAO VO gaan over werkdruk, terwijl het grote probleem koopkracht is, vanwege de uit de hand gierende inflatie. Het vertrek van Arie Slob voelt als het winnen van de loterij. En de opvolger Dennis Wiersma lijkt een verademing. Maar zijn pleidooi basisvaardigheden verdient wel eerst een probleemdefinitie, analyse en uitweg. Zonder offers en begrenzing verandert niks. Dus als CITO toetsen burgerschap ontwikkelt en empathie gaat meten, zou het wel fijn zijn als een minister zegt; ophouden met die onzin. Nu we het toch over de toetsmonopolist hebben. Voor mijn vak had die een examen gemaakt met wijd openstaande vragen met een retestrak antwoordmodel. De tweede correctie dwingt me vakinhoudelijk goede antwoorden fout te rekenen. Een soepele of strenge tweede corrector bepaalt tegenwoordig het examenresultaat. Waarom?

Dit bestuurlijk onvermogen rond cao, curriculum en toetsing, dat is wat me uitbrandt. Een onderwijsbestuurder zei me ooit; het onderwijs verblijft onder een warme deken, lekker dicht tegen elkaar, maar er wordt verdomd weinig gevreeën. Ik voeg daaraan toe; je kunt er een emmer viagra in gooien, nog komt er niks overeind. Mijn moeder zegt dan. Ach, die leraren, op je vaders verjaardag op 15 juni, eindeloos geklaag, op mijn verjaardag, 17 augustus, het leken andere mensen. Ik hoop maar dat dit het is, maar vrees het naderen van mijn Zwanenzang. De Zwanenzang verwijst naar de mythe van de zwaan die zijn sterven voelt aankomen en nog een keer in prachtig gezang uitbarst. Nou ja, dan zing ik in ieder geval nog een keer mooi. Heb een fijne zomer.